Φαρμακευτικά Φυτά

Στην Ελλάδα, ζουν πάνω από 6.000 είδη φυτών κι απ αυτά το ένα δέκατο περίπου, είναι αποκλειστικά ελληνικά και μοναδικά στων κόσμο. Πολλά απ αυτά κάνουν πανέμορφα λουλούδια και όταν ανθίζουν ομορφαίνουν το περιβάλλον που μεγαλώνουν με έναν τρόπο μαγικό, ακόμα και αν αυτά βρίσκονται πάνω σε κάποιο βράχο ή μέσα σε ένα καταπράσινο λιβάδι. Ανάμεσα σ αυτά τα ασήμαντα φυτά, πού τα προσπερνούμε ίσως με αδιαφορία, βρίσκονται τα πιο πολύτιμα γιατρικά, που για χιλιάδες χρόνια θεράπευαν το λαό μας. Δεν είναι περίεργο πώς όλα σχεδόν τα φαρμακευτικά φυτά ή βότανα όπως τα λέει ο πολύς κόσμος, είναι είδη κοινά και με μεγάλη περιοχή εξάπλωσης. Μόνο πάνω σε τέτοια είδη μπορούσαν να πειραματισθούν οι άνθρωποι, να συγκρίνουν εμπειρίες προερχόμενες από διαφορετικές περιοχές και εποχές και να καταλήξουν στην κοινή αποδοχή κάποιας ιδιότητάς τους.

Από τα πανάρχαια χρόνια, όλοι οι λαοί του κόσμου χρησιμοποιούσαν βότανα για να θεραπεύσουν τις αρρώστιες. Οι κλασσικοί έλληνες συγγραφείς και γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός έγραψαν διάφορα συγγράμματα για τις θεραπευτικές ιδιότητες και τον τρόπο χρήσης των φυτών, βασισμένοι στις λαϊκές παραδόσεις του καιρού τους.

Στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι λαϊκοί γιατροί, γνωστοί με τ όνομα Κομπογιαννίτες ή Βικογιατροί (από το φαράγγι του Βίκου όπου συνέλεγαν τα φυτά που χρησιμοποιούσαν), παράδιναν τις συνταγές προφορικά ή γραπτά, από γενιά σε γενιά κι από δάσκαλο σε μαθητή, ανακατεύοντας τες πολλές φορές με μάγια ή προσευχές, που καμιά θεραπευτική αξία δεν είχαν, αλλά χρησίμευαν για να δημιουργήσουν στον άρρωστο το κατάλληλο ψυχολογικό κλίμα, την πίστη ότι θα γίνει καλά. Δυστυχώς, από τις αρχές του αιώνα μας, η βοτανοθεραπεία άρχισε να εγκαταλείπεται και τα φυτά αντικαταστάθηκαν κατά μεγάλο μέρος από διάφορα χημικά παρασκευάσματα.

Τα τελευταία χρόνια, ορισμένοι επιστήμονες από διάφορες χώρες, θέλησαν να μελετήσουν τα φυτά πού φημίζονταν σαν θεραπευτικά. Μελετώντας τα λοιπόν, διαπίστωσαν γρήγορα πώς περιείχαν ουσίες πραγματικά πολύτιμες για την Ιατρική. Στη συνέχεια, απομόνωσαν τις ουσίες αυτές κι έφτιαξαν διάφορα σκευάσματα, που αποδείχθηκαν πολύ πιο αποτελεσματικά από τα αντίστοιχα συνθετικά γιατί ο οργανισμός τα αφομοίωνε καλύτερα.

Σήμερα κυκλοφορούν στον κόσμο εκατοντάδες φάρμακα προερχόμενα από φυτά και ολόκληρα εργοστάσια ασχολούνται με την παραγωγή σκευασμάτων από φυσικές και μόνο ουσίες. Όσον άφορα την Ελλάδα, το ζήτημα της εκμετάλλευσης των φαρμακευτικών βοτάνων βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της ληστρικής συλλογής τους από διάφορους κερδοσκόπους μέσα στη φύση. Έτσι, ορισμένα είδη έχουν σχεδόν εξαφανισθεί από περιοχές που άλλοτε αφθονούσαν. Μόνο με συστηματική καλλιέργεια θα μπορέσει να γίνει εκτεταμένη εκμετάλλευση χωρίς καταστροφή, και προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να στραφεί το κράτος και οι ιδιώτες, έχοντας πάντα στο μυαλό τους το σεβασμό απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.