ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Το "ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΤΣΟΥ ΜΑΚΡΗ" στεγάζεται στο σπίτι του λαογράφου Κίτσου Μακρή στο Βόλο. Περιλαμβάνει τη λαογραφική συλλογή του, τη βιβλιοθήκη του που αποτελείται από 4.000 τόμους βιβλίων και το αρχείο του, με 2.500 slides και 4.000 φωτογραφίες σε πολλές από τις οποίες απεικονίζονται θησαυροί της ελληνικής λαϊκής παράδοσης που δεν σώζονται σήμερα.
Μετά το θάνατο του λαογράφου και σύμφωνα με δική του επιθυμία, το σπίτι και όλα τα παραπάνω δωρίζονται από την οικογένειά του στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, η οποία και τα διαχειρίζεται, προκειμένου να συστεγαστούν στον ενιαίο αυτό χώρο Λαογραφικό Μουσείο αλλά και Ερευνητικό Κέντρο.

Το σπίτι του Κίτσου Μακρή κτίστηκε το 1955 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αργύρη Φιλιππίδη. Πρόκειται για μία διώροφη μονοκατοικία εμβαδού 180 τ.μ. η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα σπιτιού εμπνευσμένου από την τοπική παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Πηλίου, στο οποίο τα παραδοσιακά μορφολογικά στοιχεία αναπλάθονται και εντάσσονται αρμονικά στη σύγχρονη δημιουργία. Στο ισόγειο βρίσκεται η λαογραφική συλλογή, το γραφείο του λαογράφου και ο χώρος του καθιστικού, ενώ στον όροφο τα υπνοδωμάτια και οι χώροι υγιεινής.

Η λαογραφική συλλογή περιλαμβάνει περίπου 560 αντικείμενα λαϊκής τέχνης που προέρχονται κυρίως από την περιοχή του Πηλίου και χρονολογούνται στον 18o και 19ο αιώνα. Μερικά από τα εκθέματα μπορούν να θεωρηθούν ως μοναδικά στο είδος τους, όπως η μεγάλη τοιχογραφία του Παγώνη, η οποία χρονολογείται στα 1832 και αποτελούσε το κύριο ζωγραφικό θέμα του παράσπιτου του αρχοντικού Τριανταφύλλου στη Δράκεια Πηλίου. Παριστάνει πόλεις και χωριά του Ελλαδικού χώρου όπως η Χαλκίδα, το Ταλάντι, το Δουκό κ.α. Μοναδικές είναι επίσης, οι τοιχογραφίες του Αθανάσιου Παγώνη, γιου του προηγούμενου, οι οποίες προέρχονται από το πατρικό του σπίτι στη Δράκεια, χρονολογούνται γύρω στα 1870 και παριστάνουν τοπία του Θεσσαλικού κάμπου. Έργο του ίδιου είναι και το πορτραίτο του Ρήγα Φεραίου, ένα από τα σημαντικότερα λαϊκά πορτραίτα.
Μεταξύ των εκθεμάτων της συλλογής ξεχωριστή θέση έχουν τα 25 έργα του ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, που έζησε στην περιοχή της Μαγνησίας από τα τέλη του περασμένου αιώνα ως το 1927, οπότε έφυγε για την πατρίδα του, τη Μυτιλήνη. Στη συλλογή περιλαμβάνονται μερικά από τα σημαντικότερα έργα του όπως "Οι Νεόνυμφοι, Οι τρεις Καπεταναίοι συμφιλιωθέντες", "Ο χαιρετισμός του Μάη", καθώς και εικόνες του ίδιου με σημαντικότερη την "Παναγία Βρεφοκρατούσα".
Τη θέση του κατέχει στη συλλογή και ο τελευταίος των λαϊκών ζωγράφων της περιοχής, ο Νικόλαος Χριστόπουλος (1880-1967), με 16 έργα του που παριστάνουν τα χαρακτηριστικά καράβια του και άλλα, ναυτικά κυρίως θέματα.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι και η συλλογή των χάρτινων εικόνων, οι οποίες τυπώνονταν από χάλκινες μήτρες (χαλκογραφίες) στα εργαστήρια του Αγίου Όρους και τις διέθεταν οι μοναχοί στις διάφορες περιοδείες τους.
Η λαογραφική συλλογή συμπληρώνεται με μεταβυζαντινές εικόνες και αντικείμενα μικροτεχνίας, όπως ξυλόγλυπτα, αντιπροσωπευτικά δείγματα εκκλησιαστικής τέχνης, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αργυροχρυσοχοϊας και χαλκουργίας, κεραμικά, μουσικά όργανα και πλήθος αντικειμένων που καλύπτουν όλο το φάσμα της λαϊκής τέχνης.

Ο χώρος του γραφείου, μικρός μα γεμάτος από βιβλία, φωτογραφίες και ενθυμήματα, υπήρξε ο αγαπημένος χώρος δουλειάς και δημιουργίας του λαογράφου, γι' αυτό και επιλέχτηκε να διατηρηθεί το ύφος και ο χαρακτήρας που είχε δώσει ο ίδιος ο Κίτσος Μακρής στο "δικό" του αυτό χώρο.

Ο χώρος του καθιστικού έχει τη μορφή Πηλιορείτικου δοξάτου με την ξυλόγλυπτη τοξοστοιχία και τις αριστουργηματικές ξυλόγλυπτες οροφές του 18ου αιώνα από το σπίτι του Μπαντή στη Δράκεια, που έχει κατεδαφιστεί. Στη φρίζα του καθιστικού απεικονίζεται ο Βόλος και το Πήλιο, ζωγραφισμένα από τον λαογράφο, "...όχι όπως τα βλέπουν τα μάτια, μα όπως τα έχει πάντα στην καρδιά του ο Κίτσος Μακρής.....".
Εκεί, βρίσκεται και η βιτρίνα που αναφέρεται στη ζωή και το έργο του Κίτσου Μακρή και περιλαμβάνει προσωπικά του αντικείμενα, εικόνες από τη ζωή του, το συγγραφικό του έργο και τις τιμητικές του διακρίσεις.

Η βιβλιοθηκονομική επεξεργασία της συλλογής γίνεται σύμφωνα με το διεθνές δεκαδικό σύστημα ταξινόμισης DEWEY (έκδοση DDC 21) και το υλικό μπορεί να αναζητηθεί από το υποσύστημα αναζήτησης (OPAC) του συστήματος αυτοματοποίησης της Βιβλιοθήκης του ΠΘ Geac-Advance.

Επίσης το αρχείο των φωτογραφιών, διαφανειών και κασετών, καθώς και το προσωπικό αρχείο του Κίτσου Μακρή έχει καταγραφεί και μερικώς επεξεργαστεί, ενώ σύντομα μέρος του θα είναι προσβάσιμο μέσω του Internet, από την ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης του ΠΘ.