Διοσκουρίδης (Ιατρός, Αναζαρβεύς, 1ος αι. μ.Χ.)

Ο Διοσκουρίδης (1ος μ. Χ.) υπήρξε ο διασημότερος φαρμακο-γνώστης-φαρμακολόγος της αρχαιότητος. Γεννήθηκε στην Ανάζαρβο της Κιλικίας. Για την ζωή του λίγα είναι γνωστά.σπούδασε ιατρική στην Ταρσό κοντά στον Άρειο της Ασκληπιάδειας Σχολής, έλαβε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη και το όνομα Πεδάνιος και πιθανώς υπηρέτησε και στις τάξεις του ρωμαϊκού στρατού. Σίγουρα πάντως ταξίδεψε σε πολλές περιοχές, προκειμένου να συλλέξει τις απαραίτητες για τη συγγραφή των έρ γων του πληροφορίες.

Το έργο του "Περί ύλης ιατρικής"=(De Materia Medica) ήταν προϊόν προσωπικών παρατηρήσεων, απαλλαγμένο από προλήψεις και δεισιδαιμονίες,. Μέχρι και τον 16ο αιώνα σ’ αυτό ανέτρεχαν οι ασχολούμενοι με την Φαρμακευτική. Μεταφράσθηκε σε πολλές γλώσσες κατά τις διάφορες εποχές. Ήταν το πρώτο βιβλίο, που τυπώθηκε μετά την Αγία Γραφή. Χειρόγραφοι κώδικες του Διοσκουρίδη σώζονται πολλοί, εικονογραφημένοι, γνήσιοι, νόθοι ή διασκευασμένοι. Σπουδαιότεροι είναι ο Κωνσταντινοπολιτικός (527 μ Χ., γραμμένος σε περγαμηνές με καλλιγραφικά κεφαλαία γράμματα), ο Νεαπολιτικός και ο Λαυρεωτικός (10ος αιών, με 440 εικόνες).

Στον πρόλογο του έργου του αναφέρει τους λόγους, που τον ώθησαν να γράψει το έργο αυτό. Έκρινε ανεπαρκείς, ατελείς και αντιφάσκουσες τις επιστημονικές παρατηρήσεις των προγενέστερων ιατρών. Κατέταξε τα φυτά σε ομάδες με βάση τα βοτανικά τους γνωρίσματα. Έγραψε τα συνώνυμα των φυτών αλφαβητικά κατά λαούς (πχ. Αθηναίοι, Αιγύπτιοι, Βάρβαροι, Βοιωτοί κλπ.) και κατά πρόσωπα (Ανδρέας, Κρατεύας κλπ). Το έργο διαιρείται σε 5 βιβλία:

1. αλοιφές, αρώματα, μύρα, βάλσαμα, ρητίνες, έλαια.
2. ζώα και ζωικής προέλευσης δρόγες
3. φυτικής προέλευσης δρόγες
4. συνέχεια του τρίτου
5. οίνοι, ορυκτά και ανόργανα φάρμακα
   

Συνολικά περιγράφει 600 φυτικά φάρμακα. Θεωρούσε ότι η ιαματική τους δύναμη προέρχεται από τις τέσσερις θεμελιώδεις ιδιότητες: του θερμού, του ψυχρού, του ξηρού και του υγρού.

Τα έργα του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κάκτος σε 8 τόμους.

Στο Άγιο Όρος σώζονται 5 χειρόγραφα του Διοσκουρίδη, από τα οποία το Λαύρας Ω 75 (12ου αι.) είναι όχι μόνο το σημαντικότερο από τα χειρόγραφα αυτού του συγγραφέα αλλά και από όλα τα αποκείμενα σήμερα στο Άγιον Όρος. Aπό τα άλλα χειρόγραφα του Διοσκουρίδη ξεχωρίζει ο παρών κώδικας, που είναι αντίγραφο του κώδικα Ω 75 της Λαύρας.

Mονή Iβήρων, κώδ. 216 18.25 Διοσκουρίδης, Περί ύλης ιατρικής βιβλία α'-ε'
15ος αι.
Βιβλιογραφία: Λάμπρος 1900, σ. 62. Rudberg 1956, σ. 179.